مولی مسیحا فسوی، دانشمند قرن یازدهم و دوازدهم، در قصیده خود که به زبان عربی سروده است، پس از اشاراتی به دشواریها، به سوی حلال مشکلات، روی می کند و در ابیاتی زیبا به مدح امیرالمومنین (ع) می پردازد. وی اطاعت از امام معصوم را فریضه بر می شمارد و با تاکید بر ولایت امیرمومنان، فضایل و مناقب ایشان را یک به یک می آورد. استناد به آیه مباهله، آیه ولایت، به بیان شجاعت و رحمت امیرالمومنین (جمع اضداد) در ابیات این قصیده آراسته شده و مترجم نیز در هر بیت با توجه به تناسب مطالب، به آیات و روایات استناد و توضیحات تکمیلی را در موضوع ولایت، امامت، فضایل و شجاعت امیرالمومنین ذکر کرده است. شرح حال مختصر و کتابشناسی آثار فسوی در ابتدای گفتار آمده است.

علامه کراجکی از فقها و محدثان بزرگ شیعه در قرن 5 ق. در بسیاری از موضوعات مختلف صاحب آثار و تالیفات بوده و رساله «الابانه» وی به روش مناظره در موضوع تشابه استدلال برای اثبات نبوت و امامت تالیف شده است. در این رساله عین دلایل معتزلی برای اثبات نبوت در پاسخ به شبهات یهودی، به عنوان دلایل شیعه برای اثبات امامت در پاسخ به شبهات معتزلی مطرح شده است. نویسنده ابتدا به دلایلی مانند وجوب عقلی، آیه اطاعت اولی الامر، فریضه معرفت امام، نص و معجزه استناد جسته و پس از توضیحاتی در معجزات افعالی و اقوالی، مناظره ای فرضی بین سه شخصیت شیعی، معتزلی و یهودی را برای دفاع از اعتقادات خود و پاسخ به شبهه ها در موضوع نبوت و امامت ارایه کرده است.

این مقاله در پی آن بوده است تا به تحلیل داستانی و محتوایی نمایش نامه سرگذشت مرد خسیس اثر میرزا فتحعلی آخوندزاده که در حقیقت آغازگر نمایشنامه نویسی به شیوه مدرن در خاورمیانه بوده است بپردازد. نخست طرح (پلات) نمایش نامه که شامل گره افکنی ها و گره گشایی های اصلی و فرعی، کشمکش، تعلیق، بحران، نقطه اوج و پایان بندی است به دقت بررسی شده؛ سپس چگونگی شخصیت پردازی مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین گونه که نویسنده در پرداخت شخصیت ها که از طریق چند روش، کنش و گفتار، صورت ظاهری و نام گذاری افراد صورت می گیرد تا چه اندازه موفق بوده است. هم چنین لحن و گفت وگوی نمایش، تحلیل درون مایه و در انجام نتیجه گیری بررسی ها آمده است.

«داراب نامه» یا همان «فیروزشاه نامه» از محمد بیغمی (قرن نهم هجری)، پس از «سمک عیار»، مهم ترین و مفصل ترین متن «عیاری ـ پهلوانی» در تاریخ ادبیات فارسی است. منظور از «متون عیاری‑پهلوانی» متون منثور روایی و بلند است که کنش توأمان عیار و پهلوان در آن، متن روایی را می سازد. در ظاهر، به نظر می رسد این قصۀ بلند در ادامۀ همان سلسله روایت های منظوم و منثور در باب خاندان داراب باشد که در سنت شاهنامه نویسی و روایت سازی منثور و تاریخ نگاری فارسی و عربی بارها به آن پرداخته شده است؛ اما تأمل در فرم این قصۀ بلند، دو نکتۀ پنهان را بر ما آشکار می سازد: نخست اینکه، کلیت فرم در «داراب نامه» بر همان الگوی روایی «سمک عیار» استوار است نه داراب نامۀ طرسوسی و دیگر قصص مربوط به خاندان داراب؛ و نکتۀ دوم و مهم تر اینکه، احتمالاً فرم روایی «داراب نامۀ بیغمی» که مبتنی بر کار و کردار شاه/پهلوان اصلی در پیرنگ اصلی، و شاه/پهلوانان فرعی در خرده پیرنگ های موازی است صورت انضمامی نظام «ملوک الطوایف» اشکانی و فرهنگ پهلوانی آنان باشد. بنابراین احتمال، شاید بتوان گفت که علیرغم کمبود اطلاعات تاریخی مورخان قدیم در باب اشکانیان، «فرم ادبی» توانسته است حامل کلیتی از جهان اشکانیان باشد و آن را در تاریخ عبور دهد. در این صورت، پهلوانی های «فیروزشاه» و پهلوانان و عیاران همراه او، نه فقط تخیلی روایی برای مرهم نهادن بر زخم های تاریخی دوران اسکندر مقدونی، بلکه به طریق اولی، یادگار پهلوانی های اشکانیان در شکست بقایای اسکندر در ایران، و تلاششان برای حفظ «ایرانشهر» بوده است.

سدی بر اقیانوس آرام (1950)، عاشق (1984) و عاشقی از چین ختن (1991) شاخص ترین رمان های خود سرگذشت نامه ای ماگاریت دوراس بشمار می روند. این داستان ها با رویکردی روایت شناختی و بهره جویی از مجموعه ای شگردها باعث ایجاد اختلال و سردرگمی در تشخیص صدای روایتگر می شوند: سرگذشت هر کدام از شخصیت های داستان به نوعی با گفتمان او گره خورده و در سایه درک آن قابل فهم است. عمل گفته پردازی در این داستان ها به مثابه آزمایشگاهی است که از ورای آن همانندی یا ناهمانندی راوی و شخصیت اصلی داستان هویدا می گردد. دوراس نظام روایت را از هم می شکافد، آن را بهم می ریزد و از این رهگذر فرصتی بدست می آورد تا داستان را بازسازی کند و بهتر از پیش عرضه کند. از طریق این بازی تخریب و بازسازی مستمر، نویسنده یادآور می شود که مهمترین اصل در رمان هایش تحقیق و جستجو پیرامون فن داستان نویسی است.لطفا برای مشاهده متن کامل انگلیسی اینجا را کلیک کنید.

هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده مشهور حوزه ادبیات کودک، پس از گذراندن چندین دهه نویسندگی به نگارش زندگی نامه خود با عنوان شما که غریبه نیستید پرداخته است. این خود سرگذشت نامه به صورتی کاملا آشکار و هوشمندانه، صیرورت یک نویسنده ایرانی را از دوران کودکی به میانسالی سرشار از افتخار و موفقیت به تصویر می کشد. حضور پررنگ عنصر رنج و مشقت در این کتاب ما را بر آن داشت تا قیاسی هر چند کوتاه از گذشته خالق این اثر با زندگی گوستاو فلوبری داشته باشیم که تا سالها به عنوان یک بیمار ذهنی از سوی اطرافیان خود شناخته شده بود. در واقع همانگونه که فلوبر بر جریان ناکامانه زندگی خود غلبه کرد و به سردمدار بی بدیل رئالیسم فرانسه مبدل شد، هوشو نیز در مواجهه با پیش داوری ها و مرارت ها به غرقه شدن در ادبیات پناه می برد، در خلوت گاه هنر ماوایی برای واپس زدگی های خود می یابد و با تکیه بر این گزینش خودآگاه، سرنوشت خود را برخلاف آنچه محیط برایش در نظر گرفته رقم می زند. در نوشتار حاضر، ما با تکیه بر پاره ای از مفاهیم تحلیلی سارتر در باب صیرورت شخصیتهای ادبی و هنری، به بررسی چیستی و چرایی این درونمایه در شما که غریبه نیستید مرادی کرمانی می پردازیم.

بهبهان از شهرهای جنوبی ایران، شاهد عالمان و اندیشمندان بزرگی همچون سید علی بهبهانی بوده است. سید علی بهبهانی تحصیلات خود را در حوزه های نجف اشرف تکمیل کرد و از محضر اساتیدی چون میرزا حسین نایینی، ضیاالدین عراقی، سیدابوالحسن اصفهانی و میرزا آقا اصطهباناتی بهره گرفت و خود شاگردان بسیاری پرورش داد. در این گفتار، به خدمات اجتماعی و فرهنگی، تدریس و تعلیم، و تالیفات وی اشاره شده و کتاب مصباح الهدایه به تفصیل، معرفی شده است. این کتاب در 40 باب تنظیم شده و در هر باب یکی از آیات قرآن در موضوع امامت، محور بحث قرار گرفته و در ذیل آن با استناد به روایات شیعه و سنی، اقوال مفسران نقد و بررسی شده است. در این اثر از منابع معتبر، از جمله غایه المرام فراوان استفاده شده است. 15 ویژگی کتاب در این مقاله بیان می شود.

اهداف و پیشینه: شواهد تاریخی بسیاری حکایت از حضور آگاهانة رنگ در فضاهای زیستۀ انسان دارد. بااین حال، امروزه گرایش غالب بر اندیشه های موجود در باب رنگ بیانگر نوعی طردشدگی رنگ است، که حاصل آن خلق فضاهای بی رنگ خنثی و یا رنگی ناموزون بوده است. تلاش برای پی بردن به انگیزه های حضور رنگ در تاریخ اندیشه های معمارانه هرگز به قوانین ثابتی منجر نشده است؛ چراکه مفهوم رنگ به خودیی خود معنای ثابتی در جوامع انسانی نداشته است. مطالعات پراکنده در مورد حضور تاریخی رنگ بر کالبد معماری عمدتاً به دو رویکرد محدود شده است: شناخت رنگ در معماری در یک برهۀ زمانی محدود و پیگیری حضور رنگ در آثار یک معمار که درنهایت به دانشی جامع در خصوص حضور تاریخی رنگ در بستر معماری منجر نشده است. ازآنجاکه شواهد بسیاری بیانگر وجود رابطۀ همبستگی میان رنگ بر کالبد معماری و عواطف آدمی است، شکل گیری دانشی در حوزۀ رنگ به منظور توانمندسازی معماران در مدیریت بر نیروهای بصری و ابعاد عاطفی فضای محصور معماری ضروری است. مقالۀ حاضر مقدمه ای است بر پایه گذاری دانشی پیرامون رنگ به مثابۀ وجهی از معماری که با هدف شناخت رویکردهای حاکم بر حضور رنگ در نظر و عمل معمارانه تا دوران مدرن انجام شده است.مواد و روش ها: این پژوهش، ازآن رو که مروری بر تاریخ است، و درعین حال در آن با تفسیر و بررسی روایت ها و آثار معماری، به الگوهای حاکم بر حضور رنگ در تاریخ معماری پرداخته شده است، می تواند در دستۀ پژوهش های تاریخی ـ تفسیری قرار گیرد. شیوۀ انجام پژوهش به صورت مطالعات کتابخانه ای است که با بررسی عمیق متون، تصاویر، و فیلم های در دسترس از ساختمان هایی در دوره های متعدد تاریخی انجام شده است.نتایج و جمع بندی: هرچند منابع موجود همۀ ابعاد اندیشه ورزی پیرامون رنگ در تاریخ را در بر نمی گیرند و مرور زمان نمود بصری آثار به جایی مانده را متحول کرده و در این میان، ثبت تصاویر رنگی از آن آثار امکان پذیر نبوده است، استناد به بیانیه ها و بررسی آثار معماری باقی مانده از حضور رنگ بر کالبد محصور معماری تا پیش از دوران مدرن و کالبد رها از محصوریت در دوران مدرن، حاکی از دو جریان کلی است. جریان نخست با نام رنگ گرایی ناظر بر دوره هایی است که رنگ به انحای مختلف در آثار معماری متجلی شده است. این جریان ذیل سه عنوان رنگ نمادین، رنگ زینتی، و رنگ ساختاری معماری دسته بندی شده است. جریان دیگر با عنوان رنگ گریزی که ناشی از گرایش به رنگ سفید و حذف رنگ دانه ها از کالبد معماری است و حاصل آن تجلی فضاهای سفید و خاکستری به مثابۀ زمینه ای خنثی برای زندگی آدمی است. اگرچه سرگذشت رنگ در تاریخ معماری دست کم این ادعا را که رنگ با آن وجوه گسترده قابل تقلیل به قوانینی کلی است، یکسره رد می کند، بااین حال مدیریت بر حضور رنگ در معماری نیازمند اصولی است، تا آن را در تقابل با نگاه به رنگ به مثابۀ زینت معماری، به وجهی از کالبد معماری مبدل کند. در انتهای این پژوهش و در مسیر شناخت رنگ معمارانه، دیدگاهی نو پدیدار می گردد که رنگ را وجه ساختاری معماری قلمداد کرده است. با مرور تاریخ، الزامات اولیۀ این نگاه تا حدی روشن می شود، بااین حال، توسعۀ این دانش نیازمند مطالعات میدانی گسترده تری است که می تواند موضوع پژوهش های آینده باشد.

در این مقاله، به بررسی کتاب اثولوجیا و دیدگاه های مختلف در باب آن پرداخته شده است. اثولوجیا اثر بسیار مهم و تاثیرگذاری در جهان اسلام بوده است؛ به همین علت پژوهش درباره محتوا و سرگذشت آن برای شناخت عمیق فلسفه در جهان اسلام ضروری به نظر می رسد.این کتاب به عنوان یکی از منابع فلسفه یونان وارد جهان اسلام شده و همواره مورد توجه متفکران بزرگ جهان اسلام همچون کندی، فارابی، ابن سینا، سهروردی، میرداماد، ملاصدرا، ملاهادی سبزواری، علامه طباطبایی و سایر حکمای مسلمان بوده است. اثولوجیا حداقل از دو جهت در جهان اسلام موثر بوده است: (1 منشا پدید آمدن شروح، تعالیق و رسالاتی بوده است؛ (2 از نظر محتوا بر مباحث الاهیات بالمعنی الاعم، الاهیات بالمعنی الاخص و علم النفس تاثیرگذار بوده است.اثولوجیا در جهان اسلام همواره به عنوان اثری از ارسطو با تفسیر فرفوریوس صوری شناخته می شد، اما برخی تحقیقات اخیر نشان می دهد که این کتاب برگرفته از تاسوعات چهارم، پنجم و ششم افلوطین است. آنچه امروزه مسلم است این است که اثولوجیا به لحاظ محتوا برگرفته از آرا افلوطین است. این مقاله درصدد است تا اثبات کند اثولوجیا ترجمه و تالیفی آزاد است و منشئی دوگانه از آرا افلوطین و ارسطو دارد، به نحوی که محتوای آن از افلوطین و روش آن از برهان ارسطویی است و به قصد تدریس گردآوری شده است.